Gazeteciler İçin 20 Kullanışlı Websitesi
1989’da Tim Berners-Lee bilgi paylaşım sistemi World Wide Web’in (www) ilk adımlarını atarken patronu Mike Sendall Berners-Lee’nin hazırladığı tasarıya “muğlak ama heyecan verici” notunu düşmüştü. WWW’nun 25. yılında bu not bize oldukça ironik geliyor. Web, dünyayı ve gazeteciliği kendisiyle birlikte dönüştürdü. Aşağıda Web’de çalışan gazetecilerin işini kolaylaştıracak 25 dijital araç yer alıyor. Bunlar dışında tavsiyeleriniz olursa lütfen yorum yaparak katkıda bulunmaktan çekinmeyin.
Habercilik
1. Haber araştırma
Neredeyse her şirket, devlet dairesi ve kişinin online mevcudiyeti olduğu bir zamanda gazeteciler için olası haber kaynaklarını bulmak oldukça karmaşık bir hale gelebiliyor, peki nereden başlamalı?
Wolfram Alpha bilişsel bir arama motoru. Google, Bing gibi arama motorlarının aksine Wolfram Alpha’ya sorduğunuz bir soru cümlesini, site algoritma ve data süzgeçlerinden geçirerek size sorduğunuz soruya uygun cevabı verecek arama sorgularını gösteriyor.
2. Sosyal Medya’yı araştırmak
Sosyal medya haber ve haber kaynağı toplamak için gazetecilerin kullanabileceği büyük bir veri havuzu taşıyor.
Facebook’ta ilgi alanı listeleri ve GraphSearch‘un yanında Tweetdeck aracılığıyla Twitter listelerini ve aramalarını organize etmeniz mümkün.
“Sosyal-online gazete” Storyful geçtiğimiz yıl Ağustos ayında çok yönlü arama yapabileceğiniz bir Chrome eklentisi duyurdu. Eklentiyle Twitter, Youtube, Tumblr, Storyful ve Spokeo’da anahtar sözcükle aynı anda arama yapmanız mümkün.
Topsy de linkleri, tweetler, fotoğrafları,videoları veya içerik üretenleri anahtar sözcüklerle arayabileceğiniz benzer bir hizmeti sunuyor. Bunun yanı sıra o anda trend olan konu ve anahtar kelimeleri de Topsy aracılığıyla görebiliyorsunuz.
Twitter biyografileri üzerinden arama yapabileceğiniz Followerwonk veya bir Twitter hesabından daha önce gönderilen bir tweeti anahtar sözcükle bulabileceğiniz Snap Bird de kullanışlı olabilir.
3. Veri bulmak
Türkiye’deki gazetecilerin özellikle devlet kurumları tarafından yayınlanan verilere kolayca ulaşması şu an güç gözüküyor. Bununla birlikte TÜİK web sitesinden haber bültenine abone olarak veri setlerini mail olarak alabilirsiniz. Haber bülteninin içeriğini de ilgilendiğiniz konuları seçerek kendiniz belirleyebiliyorsunuz.
Ayrıca veri gazeteciliği konusunda Dağ Medya takip edilebilir.
4. Web Sitelerini takip etmek
Bir web sitesinin ne zaman içerik değiştirdiğine, ne zaman yeni içerik veya veri girdiğine hemen ulaşmaya ihtiyacınız varsa ChangeDetection ve Is It Updated? ilgilendiğiniz sitede bir değişiklik olduğunda e-mail bildirimleri almanızı sağlıyor.
5. Bilgiyi doğrulamak
Dijital araçlar propagandatif veya yanlış bilginin hızla yayılmasını kolaylaştırıyor. Fakat gazetecinin işi doğruya ulaşmak.
Online bilginin nasıl doğrulanacağına dair tartışma hala sürüyor. Yukarıda bahsedilen sosyal medya araçları doğru haber kaynaklarına ve doğru bilgiye ulaşmanızı sağlayabilir. Bunun yanı sıra fotoğrafları doğrulamak üzere yayınladığımız şu yazıya göz atabilirsiniz.
6. Multimedyayı düzenlemek
Yayınlamadan önce düzenlemenizi gerektiren fotoğraf, video veya ses dosyaları için TwistedWave (ses), WeVideo (video) ve Pixlr (fotoğraf) kullanabilirsiniz.
Yayıncılık
7. Metin yayınlamak
Gazetecilik haberleri okura mümkün olduğunca kullanıcı dostu platformlar üzerinden yayınlamak anlamına da geliyor.
WordPress kişiselleştirme olanakları ve kullanım için çeşitliliğe sahip olması nedeniyle bir çok bloggerın kullandığı ücretsiz bir blog altyapısı sağlıyor. Tumblr ise aynı altyapının daha basit bir versiyonunu sunuyor.
8. Ses kaydı yayınlamak
Multimedya yayınlama araçları şu an oldukça çeşitli. Soundcloud ve Audioboo bunlar arasında röportaj veya podcast yayınlamak için en çok kullanılan araçlar.
9. Video yayınlamak
YouTube açık ara en çok kullanılan video paylaşım sitesi. Herkesin kolayca video yükleyebileceği ve izleyebileceği Youtube’un yanı sıra Vimeo‘da depolama kapasitesi ve ücretli seçenekleriyle öne çıkıyor.
Dilerseniz VHX ile yayınladığınız videonun ücret karşılığında izlenmesini sağlayacak sistemi kurabilirsiniz.
10. Canlı blog
Canlı bloglama haber sunumu ile yayını arasında gerçek zamanlı bir köprü kuruyor. Eğer haberinizi canlı blog özelliğiyle anında izleyicinize ulaştırmak istiyorsanız ScribbleLive, CoveritLive ve Liveblog Pro‘ya göz atmakta fayda var.
11. Veri görselleştirme
İstatistikleri -tablo, grafik, zaman tüneli veya harita ile- görselleştirmek okur tarafından haberin daha anlaşılabilir ve ulaşılabilir hale gelmesini sağlar. Google Fusion Tables sayesinde bunların tümünü yapabiliyorsunuz. Bunun yanı sıra Tableau ve Datawrapper da hızlıca grafikler hazırlamanızı sağlıyor.
12. Haritalandırma
Veriyle ya da veri olmadan harita üzerindeki hareketlilikleri göstermek de gazetecilerin haber anlatımını kolaylaştırıyor. Gazeteciler Google Maps‘deki ayarları değiştirerek yol tariflerini, alanları ve yer bilgilerini görebilir, CartoDB ile veri bazlı haritalar oluşturabilir.
13.Haberi interaktif hale getirmek
Yazı, ses ve videonun yanı sıra web bilgiyi yayınlamanın yeni ve etkileşimli yollarına da sahip. Bazı veri görselleştirme araçları interaktif özelliklere sahip ve eğer kodlama yeteneğiniz varsa kendiniz de bu özellikleri oluşturabilirsiniz. Bunların yanı sıra interaktif şablonlar oluşturabileceğiniz bazı araçlar da mevcut.
Thinglink görselleri interaktif hale getiriyor. Görselinizin üzerine işaretçikler ekleyerek bunları tıklanabilir hale getirebilirsiniz.
The Knight Lab tarafından desteklenen TimelineJS ile zaman tünelleri oluşturarak, zaman tünellerinize multimedya ekleyebilirsiniz.
14. Görsel kullanmak
Bir çok yayın platformu haberinize fotoğraf gömmenize olanak sağlıyor. Eğer bu fotoğraflar size aitse hiç bir sıkıntı yok. Ancak web üzerinden görsele ihtiyacınız varsa telif hakları başınızı ağrıtabilir.
Çektiğiniz fotoğrafları Flickr üzerinde depolayabilirsiniz. Creative Commons Search “bazı” hakları saklı olan görselleri bulmanıza yardımcı olabilir.
Sosyal Medya
15. Sosyal medya yönetimi
Haber içeriğini sosyal medya üzerinden yaymak, dağıtmak son on yılın en büyük yayıncılık devrimi olarak kabul ediliyor.
Buffer ve Hootsuite kullanıcılara Twitter, Facebook ve diğer sosyal medya ağlara aynı anda gönderi girmeyi veya bunları zamanlamayı sağlıyor.
16. Sosyal medya analizi
Sosyal analiz araçları sosyal medya stratejinizin etkili olup olmadığını kontrol ediyor. Tweet atmak veya gönderi girmek için en uygun zaman nedir? Hangi içerik hangi platformda daha etkili oluyor?
SocialBro, SocialFlow ve Sprout Social sosyal medya hesaplarının performansına, hangi kullanıcı kitlesine hitap ettiğine yönelik çeşitli veriler sağlıyor.
Kısa linklerle kullanıcıların paylaşımlarındaki yerlerinden tasarruf etmelerini istiyorsanız Bitly ile bunu yapabilirsiniz. Ayrıca site size paylaştığınız linkin kaç kez tıklandığından, ne kadar paylaşıldığına ve bunların coğrafik dağılımına kadar bir çok bilgi sağlıyor.
Üretkenlik
17. Röportaj deşifresi
En çok ihtiyacını duyduğumuz şey belki de röportajı doğrudan yazıya döken bir araç. Ama hala başarılı bir tanesi üretilemedi, en azından Türkçe için.
Transcribe ve oTranscribe en azından hayatı daha kolay hale getiriyor. Kendi playerları sayesinde metin editörü ve ses kontrolünü aynı yerden kontrol edebiliyorsunuz.
18. Kod öğrenmek
Web’de çalışacaksanız, görselleştirme veya oyun üretmek onu kolayca istediğiniz yönde kullanmanızı sağlayabilir. Kodlama herkes için gerekli değil veya herkesin üstesinden kolayca gelebileceği bir şey değil. Ama denemeden bilemezsiniz.
Codecademy ücretsiz, eğlenceli ve kolay derslerle Javascript, HTML gibi kodlama dillerini öğrenmenizi interaktif yollarla kolaylaştırıyor.
19. Bilgi üretmek ve depolamak
Dijital verinin çok büyük bir kısmı bulut veya web üzerinde depolanmış ve Wi-Fi ile ulaşılabilir durumda.
Evernote herkesin kullanması gereken bir dijital not defteri. İnternetiniz olduğu sürece her cihazınızdan bağlanarak depoladığınız verilere ulaşabilir, değiştirebilirsiniz. Bu veriler fotoğraflardan, ses dosyalarına, web sitelerinden notlara daha sonra dönüp bakmak için depolamak istediğiniz her şey olabilir.
Google Drive hemen hemen aynı özellikleri sağlayan, Google hesabınız olduğu sürece bağlanabileceğiniz bir araç. Google’ın gizlilik ihlalleri sabıkası olmasa çok daha tatlı bir araç olabilirdi.
20. Bilgi yönetimi
Bulut tabanlı Dropbox, Google Drive, Evernote, Facebook ve Twitter gibi araçlar oldukça geniş alana sahip ve bilgileri depolamak için çoğumuz kullanıyoruz. Fakat bazen bu araçların çokluğu hangi dosyayı nereye koyduğumuzu unutmamıza da sebep oluyor.
CloudMagic bir kez bağlandıktan sonra bulut üzerine depoladığınız bilgiler arasında arama yapabileceğiniz bir süzgeç görevi görüyor.
Originally published at matakanfoca.com on December 22, 2014.
